پولیفت یک ابزار کشش بار می باشد که از آن هم بصورت آویز برای لیفتینگ و هم برای کشیدن بار و نگهداشتن بار تحت زاویه استفاده می شود. بر خلاف دیگر ادوات لیفتینگ و کشش بار دامنه کاری پولیفت محدود بوده و از یک زنجیر به متراژ 1.5 متر در اتصال استفاده می کند. پولیفت ها جزو ابزار دستی حمل بار محسوب می شوند و دارای یک اهرم دستی برای کشیدن بار می باشند. محدوده وزنی پولیفت ها بالاتر از تیفور ها و کمتر از جرثقیل های سقفی بوده و اغلب نمونه های پولیفت در بازه وزنی 800 الی 6.3 تن تولید می شوند.
پولیفت زنجیری از یک قلاب برای ایجاد سطح تکیه گاهی استفاده کرده و مجهز به یک زنجیر فولادی در گرید G80 می باشد. سایز زنجیر بر حسب ظرفیت وزنی تیفور تغییر کرده این زنجیر در انتها از یک قلاب هوک برای اتصال با زنجیر، اسلینگ و یا تسمه حمل بار استفاده می کند. کاربری پولیفت ها در گذشته محدود به نگهداشتن بار و دکل ها تحت زاویه می بود اما با توجه به اینکه پولیفت در اتصال خود از زنجیر استفاده می کند و طول عمر زنجیر بالاتر از سیم بکسل است امروزه پولیفت ها بعنوان جایگزین تیفور ها نیز مورد استفاده قرار می گیرند. شناخته شده ترین برند تولید کننده پولیفت در دنیا برند ویتال VITAL ژاپن می باشد که به تولید ابزار دستی لیفت بار از جمله جرثقیل های دستی می پردازد. بازرگانی آریا بکسل وارد کننده پولیفت های زنجیری اصلی و طرح چینی در ایران است.
پولیفت زنجیری که تحت نام تیفور و جک زنجیری نیز بکار گرفته می شود دارای دامنه حرکتی محدودتری نسبت به دیگر ادوات لیفتینگ از جمله جرثقیل سقفی و وینچ می باشد. در واقع پولیفت زنجیری چه در تناژ 800 کیلوگرمی به میزان حداقلی و چه با توان 6.3 تنی با توان حداکثری مورد استفاده قرار گرفته باشد دارای دامنه حرکت 1.5 متر است. از این رو از پولیفت زنجیری کمتر به منظور لیفتینگ بار و بیشتر به منظور تغییر دقیق موقعیت ها استفاده می شود. از مهمترین موارد کاربری پولیفت های زنجیری نگهداری دکل های مخابراتی تحت زاویه خاص می باشد.
از پولیفت زنجیری در کاربری های مدرن بجای تیفور سیم بکسلی استفاده بسیاری می شود. به منظور شاسی کشی خودروها در تعمیرگاه ها از پولیفت های زنجیری با توان 1.6 و 3.2 تن استفاده می شود. همچنین در گذشته برای نگهداری کابین آسانسور ها در موقعیت دقیق پیش از اتصال موتور آسانسور از تیفور استفاده می شده است که در کاربری های مدرن استفاده از پولیفت زنجیری گسترش بسیاری داشته است.
پولیفت زنجیری از چند بخش اصلی تشکیل شده است که هر یک نقش مهمی در عملکرد آن دارند. بدنه اصلی، که از فولاد مقاوم ساخته شده، استحکام دستگاه را تضمین میکند. زنجیر بار از جنس فولاد گالوانیزه یا آلیاژ مقاوم در برابر کشش و سایش است و برای بلند کردن بار به کار میرود. قلابها (قلاب بار و قلاب تعلیق) که دارای قفل ایمنی هستند، برای نگهداشتن بار و اتصال دستگاه به تکیهگاه استفاده میشوند. سیستم دندهها و مکانیزم کششی، که شامل چرخدندهها و دسته محرک است، نیروی دستی را به نیروی مکانیکی تبدیل میکند و امکان جابهجایی بار را فراهم میکند. ترمز داخلی نیز برای حفظ ایمنی بار در هنگام توقف به کار میرود و از افتادن ناگهانی بار جلوگیری میکند. این اجزا در کنار هم عملکردی ساده، ایمن و مؤثر برای جابهجایی بارها ارائه میدهند.
یکی از اصلیترین دلایل خرابی پولیفت های اهرمی (Lever Hoist) مربوط به استفاده نادرست و اعمال بار بیش از ظرفیت اسمی دستگاه است. زمانی که کاربران از دستگاه برای بلند کردن بارهای سنگینتر از حد مجاز (معمولاً بیش از ۱٫۲۵ برابر ظرفیت نامی) استفاده میکنند، چرخدندهها و زنجیر تحت فشار بیش از حد قرار گرفته و ممکن است دچار ترک خوردگی یا تغییر شکل دائمی شوند. همچنین، کشش ناگهانی زنجیر (Shock Loading) در حین عملیات بلند کردن میتواند به مکانیزم داخلی پولیفت آسیب جدی وارد کند. این نوع استفاده نادرست نه تنها عمر دستگاه را کاهش میدهد، بلکه خطر شکست ناگهانی و سقوط بار را نیز افزایش میدهد.
پولیفت های اهرمی از اجزای مکانیکی متعددی مانند چرخ دندهها، یاتاقانها و زنجیر تشکیل شدهاند که در صورت عدم نگهداری صحیح، دچار فرسودگی زودرس میشوند. یکی از مهمترین دلایل خرابی، روغنکاری نامناسب یا استفاده از روغنهای با کیفیت پایین است که منجر به افزایش اصطکاک و سایش اجزای داخلی میشود. علاوه بر این، گرد و غبار، آلودگیهای محیطی و رطوبت میتوانند به داخل مکانیسم دستگاه نفوذ کرده و باعث خوردگی یا قفل شدن چرخ دندهها شوند. بازرسی دورهای و تعویض به موقع روغنها و گریسها میتواند به طور چشمگیری از این مشکلات جلوگیری کند.
زنجیر پولیفت یکی از آسیب پذیرترین بخشهای دستگاه است و در صورت استفاده طولانی مدت یا قرار گرفتن در معرض شرایط نامناسب، ممکن است دچار کشیدگی، ترک یا سایش شود. زنجیرهای آسیبدیده نه تنها کارایی دستگاه را کاهش میدهند، بلکه خطر گسیختگی ناگهانی و حوادث ایمنی را نیز افزایش میدهند. همچنین، اتصالات زنجیر فولادی مانند قلابها و پیوندها در اثر بارهای مکرر ممکن است ضعیف شده و در نهایت شکست بخورند. برای جلوگیری از این مشکلات، لازم است زنجیر و اتصالات به طور منظم از نظر علائم سایش، تغییر شکل و ترکهای ریز بررسی شوند و در صورت نیاز تعویض گردند. استفاده از زنجیرهای با کیفیت و مطابق با استانداردهای ایمنی نیز نقش مهمی در افزایش عمر دستگاه دارد.